یک روز پس از تشییع پیکر مهسا امینی در آرامستان «آیچی»، واقع در شهر سقز، اعتراض‌های عمومی در خیابان‌های شهرهای استان کردستان ایران و همچنین در رسانه‌های اجتماعی ادامه دارد. از سوی دیگر مجموعه گسترده‌ای از احزاب و سازمان‌های سیاسی و نهادهای مدنی به این واقعه واکنش نشان دادند و مردم را دعوت کردند که اعتراضشان را به اشکال مختلف، نشان دهند.

کانال تلگرامی متعلق به «اتحادیه آزاد کارگران ایران» روز جمعه، ۲۷ شهریور ۱۴۰۱، با انتشار چند ویدئو از برگزاری تظاهرات در اعتراض به مرگ مهسا امینی در شهرهای سنندج و مهاباد خبر داد که در برخی از آنها حضور گسترده نیروهای امنیتی و انتظامی دیده می‌شود. برخی گزارش‌ها حاکی است که نیروهای امنیتی به معترضان در سنندج شلیک کردند.

بر اساس ویدئوهای منتشر شده در این کانال تلگرامی، مردم معترض سنندج با حضور در خیابان‌های این شهر شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند و نیروهای امنیتی و انتظامی حاضر در خیابان را «بی‌شرف» خطاب کردند.

در یکی دیگر از این ویدئوها، که تظاهرات اعتراضی مهاباد را نشان می‌دهد، مردم معترض ضمن راهپیمایی در خیابان شعار «از کردستان تا تهران، ستم علیه زنان» را فریاد زدند. این جمعیت معترض در عین‌حال شعارهایی به زبان کردی سر دادند که مهمترین شعار آن «ژِن، ژیان، ئازادی» بود که به معنای «زن، زندگی، آزادی» است.

بر اساس گزارش‌های میدانی، که برخی تصاویر آن در شبکه‌های اجتماعی نیز منتشر شده است، نیروهای سرکوب، مثل روز شنبه، به مقابله با معترضان پرداختند و ضمن بازداشت آنها، جمعیت حاضر در خیابان را با اسلحه‌های ساچمه‌ای مورد هدف قرار دادند. برخی گزارش‌های میدانی نیز حاکی از آن است که نیروهای سرکوب جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده‌اند تا با شلیک گاز اشک‌آور معترض‌ها را متفرق کنند.

سازمان حقوق بشری هه‌نگاو نیز با انتشار گزارشی در روز یکشنبه نوشت در جریان اعتراض‌های روز شنبه در شهرهای سنندج و سقز در مجموع ۳۸ نفر مجروح شده‌اند و نیروهای یگان ویژه نیز ۱۳ نفر را بازداشت کردند.

این سازمان مدافع حقوق بشر در مورد وضعیت برخی از مجروحان نوشت:«پارسا صحت ۲۳ ساله، نچیروان معرفی، ۱۸ ساله، و کیان درخشان به همراه دو نفر دیگر که همگی از ناحیه چشم مجروح شده‌اند، به‌دلیل وضعیت وخیم جسمانی به مراکز درمانی تبریز منتقل شده‌اند.»

بر اساس آخرین گزارش هه‌نگاو از اعتراض‌های کردستان ایران، ۱۴ نفر از مجروحان شهر سقز نیز به بیمارستان شفای این شهر منتقل شده‌اند. در ادامه گزارش هه‌نگاو در مورد وضعیت این ۱۴ فرد مجروح چنین آمده است:«ماموران امنیتی علی‌رغم مجروحیت و بستری بودن، آنها را تحت فشار قرار داده و از آنها بازجویی کرده‌اند.»

واکنش‌های جامعه مدنی ایران

همزمان با انتشار خبر درگذشت مهسا امینی و آغاز اعتراض‌های خیابانی به مرگ او، شاخه‌های مختلف جامعه مدنی ایران نسبت به این واقعه واکنش نشان داد و اقشار و طبقات اجتماعی مختلف جامعه را به دست زدن به اقدامات اعتراضی دعوت کرد.

در تازه‌ترین مورد، گروهی از فعالان حقوق زنان در ایران، با انتشار فراخوانی به‌تاریخ ۲۷ شهریور خواستار تجمعی اعتراضی نسبت به مرگ مهسا امینی شدند. در بخشی از فراخوان منتشر شده از سوی این گروه چنین آمده است:«هر روز به بهانه‌های مختلف نان‌مان را می‌ربایند و در خانه، خیابان و زندان جان‌مان را می‌ستانند و حتی حق سوگواری برای کشته‌شدگان را از ما دریغ می‌کنند.»

این گروه مدافع حقوق زنان در فراز دیگری از این بیانیه، مخاطبان‌شان را دعوت کرده‌اند تا در روز دوشنبه، ۲۸ شهریور، در تقاطع خیابان حجاب و بلوار کشاورز، واقع در تهران، حاضر شوند و ضمن حمایت از خانواده امینی، اعتراض‌شان نسبت به حجاب اجباری را نشان دهند.

علاوه بر این، گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران نیز روز یکشنبه با برگزاری تجمعی در محوطه این دانشگاه اعتراض‌شان نسبت به کشته شدن مهسا امینی را اعلام کردند. در تصاویر منتشر شده از این تجمع دانشجویی، زنانی دیده می‌شوند که روسری‌هایشان را برداشته‌اند و برخی دانشجویان پلاکاردهایی را همراه دارند که شعارهایی چون «زن، زندگی، آزادی» و «ژینا، شهید روسری» بر روی آنها دیده می‌شود.

تشکل‌های کارگری نیز از جمله گروه‌هایی بودند که در اعتراض به مرگ مهسا امینی بیانیه‌ها و فراخوان‌هایی منتشر کردند.

«کانون مدافعان حقوق کارگر» با انتشار بیانیه‌ای در روز شنبه، کشته شدن مهسا امینی را «تجسم جامعه‌ای» دانست که هر روز زنانش را سرکوب می‌کند. نویسندگان این بیانیه تاکید کردند که نظام جمهوری اسلامی، از بدو تاسیس‌اش، زنان را به‌عنوان دشمن اصلی خود شناسایی کرده و آزار نظام‌مند و مداوم این گروه اجتماعی را در دستور کار خود قرار داده است.

در بخشی از بیانیه کانون مدافعان حقوق کارگر چنین آمده است:«اعتراضات سازمان یافته در تمامی جامعه نشان می‌دهد که برگی زرین در حال رقم خوردن است و حتما این اعتراضات با مبارزات زحمتکشان برای آزادی زنان گره می‌خورد و همه در این مسیر در کنار هم هستند.»

گروهی از کارگران شرکت نیشکر هفت‌تپه نیز با انتشار بیانیه‌ای در ارتباط با مرگ مهسا امینی نوشت:« مهسا امروز رمز مقاومت و اعتراض و اتحاد ماست. ما نمی‌میریم. ما زنده می‌مانیم و مقاومت می‌کنیم و مبارزه می‌کنیم تا ستم و ظلم و نابرابری بمیرد.»

پیش از این نیز برخی فعالان سیاسی و مدنی کردستان، مردم این استان را دعوت کردند تا در اعتراض به کشته‌شدن مهسا امینی، روز دوشنبه به اعتصاب عمومی دست بزنند؛ اقدامی که استقبال برخی چهره‌های سیاسی و مدنی جامعه ایران را در پی داشت.

شاهزاده رضا پهلوی نیز روز شنبه، در واکنش به قتل مهسا امینی، از مردم ایران خواست تا در روزهای یکشنبه و دوشنبه هفته جاری، «سوگواری ملی» داشته باشند و یاد و خاطره تمامی کشته‌شدگان به‌دست نیروهای امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی را گرامی و زنده نگه دارند.

ادامه واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی

همزمان با برگزاری دومین روز اعتراضات خیابانی در شهرهای استان کردستان ایران، اعتراض‌های افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی نیز به قوت خود باقی است.

در یکی از کارزارهایی که به‌وسیله کاربرهای شبکه‌های اجتماعی راه‌اندازی شده است، برخی زنان به نشان اعتراض، موهای خود را در مقابل دوربین می‌برند و ویدئوهایش را در حساب‌های کاربری‌شان منتشر می‌کنند. این گروه از کاربران می‌گویند تلاش‌شان بر این است تا به‌واسطه این اقدام نه تنها خشم‌شان نسبت به کشته‌شدن مهسا امینی را نشان دهند بلکه عمق خشم‌شان از تبعیض‌های نظام‌مند اعمال شده علیه زنان ایران عینیت بخشند.

 از سوی دیگر برخی هنرمندهای شناخته شده داخل ایران نیز با انتشار مطالبی در شبکه‌های اجتماعی‌شان اعتراض خود نسبت به مرگ مهسا امینی و وضعیت زنان در ایران را ابراز کردند.

کتایون ریاحی، بازیگر سینما و تلویزیون که در حال حاضر در ایران زندگی می‌کند، در حساب کاربری اینستاگرامش تصویری بدون روسری از خودش را منتشر کرد. ریاحی در توضیح این تصویر نوشت سوگوار «زنان ایران زمین» است. شبنم فرهادجو نیز ویدیوی کوتاه اعتراضی بدون حجاب را در صفحه اینستاگرامش منتشر کرده است.

انتشار این تصاویر اقدامی بی‌سابقه در میان هنرمندان داخل ایران، خاصه بازیگران سینما و تلویزیون، به‌حساب می‌آید؛ اقدامی که اندکی پس از وقوعش واکنش مثبت بسیاری از کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی را به همراه داشت.

در پیوند با واکنش‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی، بخش فارسی صدای آمریکا نوشت یک روز پس از تشییع پیکر مهسا امینی شمار توییت‌هایی که با هشتگ نام این شهروند درگذشته ایرانی منتشر شده‌اند بیش از ۲ میلیون بوده است.

مهسا امینی، زنی ۲۳ ساله و اهل شهر سقز، در روز سه‌شنبه، ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، به‌وسیله مامورهای گشت ارشادِ شهر تهران بازداشت شد و، به‌اتهام آنچه مقام‌های جمهوری اسلامی ایران بدحجابی می‌خوانند، به بازداشتگاه وزرا منتقل شد. با این‌وجود، خانواده امینی چند ساعت پس از بازداشت مهسا از وخامت حال او و انتقالش به بیمارستان خبر دادند.

بر اساس اطلاعات منتشر شده در این زمینه، مهسا امینی طی روزهایی که در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان کسری بستری بود دچار مرگ مغزی شد و در نهایت روز جمعه درگذشت.

با این‌حال مقام‌های مسئول در جمهوری اسلامی ایران همچنان توضیح روشنی در ارتباط با علت مرگ مهسا امینی ارائه نداده‌اند و نیروهای امنیتی خانواده او را تحت فشار قرار دادند تا مراسم خاکسپاری او هر چه سریع‌تر برگزار شود. روز جمعه، ساعاتی پس از مرگ مهسا امینی، خانواده او به رسانه‌ها گفتند پزشکی قانونی از معاینه دقیق جسد مهسا خودداری کرده است.